Các thành phố trực thuộc trung ương (Việt Nam)

Thành phố trực thuộc trung ương là gì?

Thành phố trực thuộc trung ương (TW) (tiếng anh là: cities under (the jurisdiction of) the central government) là là một đơn vị hành chính tương đương cấp tỉnh của Việt Nam. Đây là các thành phố nằm dưới sự quản lý của Trung ương (Nhà nước), không giống như thành phố trực thuộc tỉnh chỉ tương đương cấp huyện.

Các thành phố này là đô thị loại I hoặc loại biệt và được xác định là các đô thị trung tâm cấp quốc gia. Không chỉ có quy mô dân số, diện tích lớn, các thành phố này còn có nền kinh tế phát triển, đóng vai trò quan trọng về quân sự, chính trị, văn hóa, kinh tế, xã hội. Đồng thời là động lực phát triển cho cả quốc gia chứ không còn nằm bó hẹp trong một tỉnh, hay một vùng.

Bên cạnh đó, những thành phố trực thuộc trung ương cần đáp ứng điều kiện cơ sở hạ tầng và khoa học công nghệ phát triển; có nhiều cơ sở giáo dục bậc cao đạt chuẩn quốc gia hoặc quốc tế, thu hút cư dân, có lợi thế về giao thông vận tải.

Các đơn vị hành chính trực thuộc của thành phố TTTW là đơn vị hành chính cấp huyện (ở nông thôn) và quận,thị xã (ở đô thị). Dưới cấp quận là phường, dưới huyện là các xã, thị trấn, dưới thị xã là các xã, phường.

Điều kiện để lên thành phố trực thuộc trung ương là gì?

Quy định về tiêu chuẩn đạt thành phố trực thuộc trung ương được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành tại Điều 4 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính như sau:

• Về quy mô dân số: phải đạt từ 1,5 triệu dân trở lên.
• Về diện tích: trên 1.500 km2.
• Đã được công nhận là đô thị loại đặc biệt hoặc loại I; hoặc khu vực dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương đã được phân loại đạt tiêu chí của đô thị loại đặc biệt hoặc loại I.
• Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế – xã hội đạt quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Nghị quyết này.
• Có số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc từ 11 đơn vị trở lên; Đồng thời tỷ lệ số quận trên tổng số đơn vị hành chính cấp huyện từ 60% trở lên.

Danh sách các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương

Tính đến cuối năm 2019, Việt Nam hiện có 5 thành phố trực thuộc trung ương gồm: Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Cùng Bstyle điểm qua vài nét đáng chú ý của 5 thành phố này nhé.

Thành phố Hà Nội

Hà Nội là thành phố trực thuộc trung ương có diện tích rộng nhất. Kể từ năm 2008, địa giới hành chỉnh của thủ đô đã được mở rộng gồm thành phố Hà Nội, tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn (Hòa Bình). Kể từ đó, diện tích tự nhiên của Hà Nội rộng gấp 3 lần trước đây và là top 17 thủ đô có diện tích rộng nhất thế giới.

Thành phố vừa có núi, đồi, thấp dần từ Bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông, trong đó đồng bằng chiếm ba phần tư diện tích tự nhiên. Thành phố Hà Nội đóng vai trò là cơ quan đầu não và là bộ máy chính trị của cả nước. Ngoài ra, đây còn là thành phố duy nhất có đơn vị hành chính trực thuộc là thị xã (Sơn Tây).

Thành phố Hải Phòng

Hải Phòng là thành phố ven biển thuộc khu vực phía đông miền duyên hải Bắc Bộ. Nơi đây cách thủ đô Hà Nội chỉ 102 km. Trước năm 1975, Hải Phòng là thành phố cảng lớn nhất của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Với diện tích tự nhiên toàn thành phố là 1.519 km2, bao gồm cả huyện đảo (Cát Hải và Bạch Long Vĩ). Hải Phòng là một trong năm thành phố trực thuộc trung ương, và là thành phố hội tụ đầy đủ lợi thế về đường biển, đường sắt, đường bộ và đường hàng không.

Là một cụm cảng biển tổng hợp cấp quốc gia, Hải Phòng là cảng biển đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý phần lớn hàng hóa xuất, nhập khẩu của khu vực miền Bắc và cả nước. Trong đó, sản lượng hàng thông qua liên tục tăng cao, đạt trên 80 triệu tấn vào năm 2016.

Ngoài hệ thống cảng biển, Hải Phòng còn có hơn 20 bến cảng với các chức năng khác nhau.

Thành phố Đà Nẵng

Thành phố Đà Nẵng thuộc khu vực Trung Trung Bộ, phía bắc giáp tỉnh Thừa Thiên Huế, phía đông giáp biển Đông, phía tây và nam giáp tỉnh Quảng Nam. Trung tâm thành phố cách Hà Nội 764 km, cách TP HCM 964 km. Đà Nẵng là thành phố trực thuộc trung ương có diện tích nhỏ nhất.

Đà Nẵng là thành phố có vị trí quan trọng về kinh tế, xã hội và quốc phòng an ninh. Ngoài ra, nơi đây còn là đầu mối giao thông về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không của cả nước.

Đà Nẵng có hơn một triệu dân, 2 đơn vị hành chính cấp huyện, và 6 quận gồm: Cẩm Lệ, Hải Châu, Liên Chiểu, Ngũ Hành Sơn, Sơn Trà, Thanh Khê và hai huyện Hòa Vang, Hoàng Sa.

Song, Đà Nẵng cũng là thành phố có hệ thống cảng biển lớn ở miền Trung, và là thương cảng lớn thứ ba cả nước. Cảng Đà Nẵng cho phép tiếp nhận các tàu lớn có trọng tải đến 28.000 tấn và dài 220 m. Trong đó có hai cảng biển nổi tiếng là càng Tiên Sa (chiều sâu: 12m) và cảng Sông Hàn (chiều sâu 58m) thuận lợi trong việc lưu thông hàng hóa nội địa.

Trong lịch sử, Đà Nẵng không chỉ được biết đến là thành phố cảng lớn nhất miền Trung mà còn là địa danh gắn liền với công cuộc mở mang bờ cõi Đại Việt từ nhiều thế kỷ trước.

Thành phố Hồ Chí Minh

TP.HCM là thành phố lớn nhất Việt Nam, hiện có dân số đông nhất trong số 63 tỉnh với hơn 8,8 triệu người. Đồng thời đây cũng là một trong những trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục quan trọng nhất của Việt Nam, nằm trong vùng chuyển tiếp giữa Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.

Hiện nay Tp.HCM là thành phố trực thuộc trung ương được xếp loại đô thị đặc biệt của Việt Nam, cùng với thủ đô Hà Nội.

Thành phố Cần Thơ

Cần Thơ nằm ở trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long, được mệnh danh là Tây Đô – thủ phủ của Tây Nam Bộ từ hơn trăm năm trước. Cần Thơ là địa phương duy nhất trong 13 tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Cử Long có nguồn thu ngân sách được điều tiết về Trung ương mỗi năm từ 10%, tính từ năm 2008 và đang trên đà tăng trưởng kinh tế nhanh.

Nhờ quá trình đầu tư nhiều siêu thị, trung tâm thương mại, các chợ truyền thống, khách sạn, nhà hàng… TP Cần Thơ đang thể hiện vai trò là trung tâm phân phối hàng hóa, thương mại dịch vụ của khu vực.

Dự kiến năm 2020, Bình Dương sẽ chính thức trở thành thành phố trực thuộc trung ương thứ 6 của Việt Nam lấy thành phố Mới Bình Dương làm trung tâm. Năm 2022, Bắc Ninh sẽ trở thành thành phố trực thuộc TW, tiếp đó là Tp,Quảng Ninh, Lâm Đồng. Thừa Thiên Huế và Khánh Hòa là 2 tỉnh đã có quyết định của Bộ Chính trị xây dựng thành phố trực thuộc TW. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa đủ điều kiện.