Những năm gần đây, bức tranh kinh tế Việt Nam khá khởi sắc, tỷ lệ lạm phát liên tục ở mức thấp qua các năm. Cụ thể, thực trạng tình hình lạm phát ở Việt Nam những năm gần đây như thế nào? Lạm phát mang những ảnh hưởng gì đến nền kinh tế nước ta? Và giải pháp khắc phục và kiềm chế ra sao? Mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi.
Bài viết liên quan: Lạm phát là gì
Lạm phát ở Việt Nam những năm gần đây liên tục ở mức thấp.
Đã từng có những thời kỳ, Việt Nam rơi vào mức lạm phát phi mã và kéo dài khiến cho nền kinh tế rơi vào khủng hoảng trầm trọng (nhất là thời kì cuối thập niên 70 đến đầu thập niên 90). Tuy nhiên, những năm gần đây, lạm ở Việt Nam giảm rõ rệt và liên tục duy trì ở mức thấp
Khoảng 5 năm trở lại đây, tỷ lệ lạm phát của Việt Nam duy trì ở mức dưới 5%. Cụ thể mời quý độc giả theo dõi bản so sánh dưới đây:
| So sánh | Năm 2014 | Năm 2015 | Năm 2016 | Năm 2017 | Năm 2018 |
| Lạm phát cơ bản bình quân năm so với năm trước | 4,09% | 2,32% | 1,83% | 3,53% | 3,54% |
| Lạm phát cơ bản tháng 12 năm báo cáo so với năm trước | 1,84% | 1,69% | 1,87% | 0,41% | 2,98% |
Bảng: So sánh tỷ lệ lạm phát của Việt Nam qua các năm từ 2014 đến 2018
Qua bảng so sánh trên, có thể thấy, tỷ lệ lạm phát của nước ta những năm gần đây liên tục ở mức thấp, đảm bảo hoàn thành tốt mục tiêu kiểm soát lạm phát, giữ tỷ lệ ở mức không vượt quá 4% (năm 2018) của Chính phủ.
Ảnh hưởng của lạm phát đến nền kinh tế nước ta
Tác động tích cực
+ Tác động tích cực đến tăng trường kinh tế thông qua kênh tiết kiệm và đầu tư. Lạm phát thấp ở mức hợp lý sẽ khiến cho tiền mặt giảm giá trị nhanh hơn đầu tư, do vậy, đầu tư sẽ trở thành lĩnh vực hấp dẫn được lựa chọn nhiều hơn thay vì tích trữ tiền mặt. Đối với sản xuất, lạm phát ở mức vừa phải sẽ giúp các nhà sản xuất sẽ mua được nguyên liệu đầu vào và sức lao đọng với giá thành thấp hơn, từ đó gia tăng tiết kiệm và đầu tư, khuyến khích họ mở rộng quy mô sản xuất.
+ Lạm phát và tăng trưởng kinh tế có mối quan hệ tỉ lệ thuận thông qua kích cầu. Cụ thể, lạm phát tạo ra tâm lý giá tăng, mọi người tích cực tiêu dùng hoặc tích trữ dẫn đến gia tăng tổng lượng cầu. Bên cạnh đó, lạm phát cũng kép theo sự phá giá của động tiền trong nước, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế và có xu hướng làm gia tăng xuất khẩu.
+ Nhà nước có thể gia tăng đầu tư ngân sách vào xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển giáo dục, khoa học – kỹ thuật. Việc đầu tư xây dựng thêm trường học, các viện nghiên cứu, nhà máy, xí nghiệp,… sẽ góp phần nang cao chất lượng lao động, trình độ khoa học – kỹ thuật, đáp ứng các điều kiện cơ sở hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế.
Tác động tiêu cực
+ Lạm phát làm biến đổi giá tương đố và các nguồn lực bị phân bố sai. Khi nền kinh tế xảy ra lạm phát, giá tương đối của các mặt hàng sẽ thay đổi dẫn đến quyết định của người tiêu dùng bị biến đổi và làm cho thị trường bị mất khả năng phân bố nguồn lực hiệu quả.
+ Lạm phát làm suy giảm đầu tư trong khi đây lại vốn là hoạt động nguồn, đầu vào của nền kinh tế. Đầu tư dài hạn suy giảm do dự biến động và thiếu chắc chắn của lạm phát. Các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc tính toán lãi suất thực thu được từ hoạt động đầu tư, điều này dẫn đến tâm lí e ngại đầu tư, nhất là với các hạng mục đầu tư dài hạn.
+ Thông qua những thay đổi trong chính sách tỷ giá, lạm phát có thể tác động tiêu cực đến tăng trưởng nền kinh tế. Lạm phát thường kéo theo việc nâng tỷ giá làm tăng chi phí nợ nước ngoài tính bằng ngoại tệ của các doanh nghiệp và chính phủ có nợ vay nước ngoài, từ đó gia tăng nguy cơ vỡ nợ của các doanh nghiệp và chính phủ. Đối với một số nền kinh tế mở nhưng tỷ giá hối đoái không linh hoạt, lạm phát có thể dẫn đến thâm hụt cán cân thương mại.
Giải pháp khắc phục và kiềm chế lạm phát
Khi nền kinh tế xuất hiện lạm phát sẽ gây ra những ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân và sự tăng trưởng kinh tế. Do đó, Chính phủ cần phải có những biện pháp hữu ích nhằm kiềm chế và khắc phục tình trạng lạm phát. Tùy vào từng thời kỳ có mức lạm phát khác nhau, Chính phủ sẽ có những biện pháp mang tính tình thế hoặc những biện pháp mang tính chiến lược phù hợp.
Biện pháp tình thế
Là những biện pháp áp dụng nhằm giải quyết tình trạng trước mắt, nhanh chóng làm giảm cơn sốt lạm phát tức thời.
- Biện pháp tình thế đầu tiên là giảm lượng tiền cung ứng trong lưu thông. Biện pháp này được gọi là thắt chặt lượng cung tiền tệ hay đóng bảng tiền tệ. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ dừng các nghiệp vụ chiết khấu và tái chiết khấu với các tổ chức tín dụng, không tiếp tục mua vào các chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ, đồng thơi dừng phát hành tiền nhằm bù đắp vào khoản bội chi ngân sách nhà nước. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ bán các chứng khoán ngắn hạn, các loại ngoại tệ và phát hành các công cụ nợ của chính phủ để vay tiền trong nền kinh tế nhằm giảm lượng tiền cung ứng. Để khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng, khuyên khích doanh nghiệp gửi tiền không kì hạn, ngân hàng cũng có thể ấn định mức lãi xuất cao ,việc này sẽ khuyến khích gửi tiền vào ngân hàng và góp phần giảm lượng tiền trong lưu thông.
- Nhằm khắc phục lạm phát, chính phủ triển khai biện pháp thắt chặt chi tiêu làm ho sự tăng nhanh của tổng cầu giảm. Nhà nước áp dụng chính sách hạn chế tăng tiền lương làm giảm lượng cầu chi tiêu của người dân. Để giải quyết tình hình trước mắt, chính phủ có thể đi vay hoặc xin viện trợ nguồn vốn từ nước ngoài… Trong trường hợp tỷ lệ lạm phát tăng quá cao, chính phủ có thể dùng biện pháp cải cách tiền tệ.
Những biện pháp chiến lược
Là những biện pháp lâu dài nhằm tác động đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế và làm cho cơ số tiền tệ ổn định.
- Trước tiên, cần đẩy mạnh quá trình sản xuất, mở rộng lưu thông hàng hóa. Làm cho hàng hoá trong nước ngày càng tăng lên về số lượng và đa dạng về chủng loại, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Bên cạnh đó, chính phủ còn tăng cường nhập khẩu hàng hoá để bổ sung cho lượng hàng hoá thiếu hụt ở trong nước. Triển khai xuất kho dự trữ vàng và ngoại tệ của Nhà nước để bán cho dân chúng, đẩy mạnh phát triển các ngành hàng hóa xuất khẩu và du lịch.
- Trong thời kì lạm phát, đồng tiền bị mất giá, thị trưởng biến động và giá cả các mặt hàng cạnh tranh gay gắt buộc các doanh nghiệp phải tìm mọi cách giảm chi phí hàng hóa, dịch vụ của mình nhằm nâng cao sức cạnh tranh và thu hút người tiêu dùng.
- Một biện pháp chiến lược khá hiệu quả được Chính phủ áp dụng đó là hoàn thiện bộ máy hành chính, cắt giảm biên chế quản lý hành chính. Biện pháp này giúp giảm mức chi tiêu của Ngân sách nhà nước vào việc trả lương cho công chức. Song song với đó, chính phủ cần tăng cường quản lý và điều hành Ngân sách nhà nước bằng việc tăng các khoản thu hợp lý và điều chỉnh các khoản chi phí.
Tóm lại, những năm gần đây, tình hình lạm phát ở Việt Nam liên tục ở mức thấp, điều này tác động cả mặt tích cực và tiêu cực đối với tăng trưởng nền kinh tế. Mặc dù là một dấu hiệu đáng mừng, thế nhưng lạm phát dù ở mức nào thì cũng có những ảnh hưởng không tốt đến kinh tế và đời sống của người dân lao động. Do vậy, chính phủ cần có những biện pháp đúng đắn, kịp thời để giải quyết tình hình lạm phát, ổn định phát triển nền kinh tế một các bền vững nhằm mang lại đời sống kinh tế xã hội tốt cho nhân dân.
